Tynki i ich rodzaje.

Tynk jest to warstwa wykończeniowa pokrywająca powierzchnie ścian budynku. Tynki dzielimy przede wszystkim na wewnętrzne i zewnętrzne. 

Główne funkcje tynków wewnętrznych to nadanie ścianom i sufitom płaskiej i pionowej powierzchni oraz ochrona konstrukcji budynku przed czynnikami takimi jak para wodna. Zadaniem tynku wewnątrz budynku jest więc zapewnienie, że ściany nie mają kształtu łuku, są idealnie pionowe a narożniki wewnątrz pomieszczeń mają kąt prosty. Jest to niezwykle ważne w przypadku przylegania mebli lub blatów do ścian, gdzie zapobiega to powstawaniu nieestetycznych szczelin, lub na przykład podczas korzystania z projektora, którego obraz może być mocno zniekształcony na nie płaskiej ścianie. Tynki wykonuje się z zapraw tynkarskich najczęściej gipsowych lub cementowo wapiennych nanoszonych na ścianę w grubościach od 5 mm czasami nawet do 5 cm. W nowym budownictwie warstwa tynku ma zazwyczaj około 15 mm grubości.

Tynki zewnętrzne mają za zadanie nadać elewacji budynku estetyczny wygląd i chronić ściany budynku przed negatywnym wpływem warunków atmosferycznych. Tynki zewnętrzne wraz z termoizolacją, zaprawą klejową i siatką elewacyjną tworzą tak zwane systemy dociepleń.

Tradycyjnie tynkiem nazywano łącznie całość warstw wykończeniowych wykonanych z zaprawy włącznie z gładzią. Dlatego gładź nazywana jest czasami gładzią tynkową natomiast inne faktury, będące alternatywą dla gładzi nazywamy tynkami dekoracyjnymi, mimo, że nie służą one do równania płaszczyzny i pionu ścian. Dzisiaj w języku użytkowym słowo tynk oznacza najczęściej gotowe wyroby budowlane służące właśnie do wyrównywania ścian lub warstwę wykończeniową wykonaną za ich pomocą. 

Tynk wewnątrz budynku stosujemy przede wszystkim na wszystkie murowane ściany wewnątrz pomieszczeń,  z takich materiałów jak bloczki betonowe, gazobetonowe, pustaki ceramiczne, cegły wszelkiego rodzaju. Można stosować także na ściany betonowe, wykonywane na budowie, lub z prefabrykatów oraz na wcześniej wykończone ściany, jeśli ich parametry nas nie zadowalają.

Do oceny jakości wykonanych tynków stosuje się poziomicę i dwumetrową łatę tynkarską (stalową listwę). Jeżeli po przyłożeniu łaty do ściany odchyły od płaszczyzny na 2m długości przekraczają 5 mm lub odchył od pionu przekracza 3mm na 1m długości warto zastosować tynk w celu zniwelowania tych nierówności. 

Wykonywanie tynków składa się z następujących kroków:

Przygotowanie podłoża – podłoże pod tynk powinny być osuszone, odpylone, stabilne i zagruntowane w przypadku bardziej chłonnych podłoży, jak na przykład gazobeton.

Przymocowanie prowadnic – przed przystąpieniem do tynkowania mocowane są listwy podtynkowe, które są precyzyjnie ustawione w pionie i w jednej płaszczyźnie. Etap ten może zostać pominięty, natomiast tynkowanie bez prowadnic jest znacznie trudniejsze i wymaga dużego doświadczenia.

Nanoszenie tynku na ścianę – tynk jest narzucany na ścianę jedną z dwóch dostępnych metod. Ręcznie lub maszynowo. W przypadku narzucania ręcznego wykorzystuję się w tym celu kielnie trójkątną, w przypadku tynkowania maszynowego wykorzystuje się agregat tynkarski. Jest to inne urządzenie niż agregat szpachlarski służący do natrysku gładzi. W zależności od metody nakładania powinniśmy wybrać tynk ręczny lub maszynowy, tak aby właściwości materiału były dobrze dostosowane do metody pracy.

Wyrównanie powierzchni tynku – za pomocą łaty tynkarskiej zbierany jest jest nadmiar tynku tak aby wyrównać jego powierzchnię do prowadnic oraz ponownie narzucany w miejscach gdzie było go za mało. Po wstępnym związaniu tynku proces ten jest powtarzany, tym razem z większą precyzją.

Wykańczanie powierzchni tynku – w zależności od rodzaju wybranego materiału i oczekiwanego efektu dobierana jest metoda wykończenia. Zazwyczaj tynk jest moczony wodą oraz zacierany za pomocą pac gąbkowych, a następnie wyrównywany szeroką szpachlą stalową zwaną piórem.

Coraz częściej jako alternatywę dla tynków wewnętrznych wykorzystuje się rozwiązanie łatwiejsze w wykonaniu szybsze i tańsze, czyli okładziny ścian z płyt g-k. Doprowadzenie ścian do równej i pionowej powierzchni za pomocą płyt gipsowo kartonowych jest szybsze, ale też wymaga trochę umiejętności i wiedzy o wykonaniu. Płyty g-k przyklejane są do murów za pomocą kleju gipsowego, lub przykręcane do wcześniej wykonanej konstrukcji systemowej. Następnie szpachluje się łączenia płyt i w zależności od preferencji klienta gładzi się całą powierzchnię płyty lub pas szerokości około metra przykrywający łączenie. Takie rozwiązanie ma swoje zalety, ale też wady. Ściany obłożone płytami g-k mogą wydawać głuchy dźwięk przy wszelkich uderzeniach, co nie wszystkim odpowiada. Okładzina z płyt gipsowo kartonowych może też sprawiać problemy przy wieszaniu wszelkich rzeczy za pomocą kołków rozporowych gdyż, wierzchnia warstwa ściany nie jest tak trwała jak tynk, i trzeba dobrać odpowiednie kołki uwzględniając przestrzeń między płytą a tynkiem.

Dzięki temu, że zaprawy tynkarskie są przystosowane do nakładania w większych grubościach świetnie się nadają do wielu prac naprawczych, a więc wszelkiego uzupełniania ubytków w ścianach lub wypełniania bruzd po położeniu kabli. Do takich prac często wykorzystywane są także gips szpachlowy i klej gipsowy, które też się do tego świetnie nadają. Za pomocą niektórych zapraw tynkarskich, zwłaszcza gipsowych można również wykonać cienkowarstwowe tynki dekoracyjne na przykład beton architektoniczny, co może wymagać kreatywności i wprawy.